METALOGRAFİK
 

METALOGRAFİK TESTLER

Metalografi optik ve elektron mikroskopi yöntemleriyle metalik malzemelerin içyapısını inceleyen bir bilim dalıdır. Metalografi metallerin bileşimden, sıcak ve soğuk işlemlerden, talaşlı imalat ve kaynak gibi işlemlerden etkilenen mikroyapılarını incelemek için uygulanır. Ayrıca korozyonun mikroyapıya etkileri, metalik kaplamaların kalınlığı ve üniformluğu, karbürizasyon ve nitrasyon gibi sertleştirme işlemlerinin mikroyapıya etkileri bu yöntemle analiz edilebilir. Kalite kontrol çalışmaları ve hasar analizinde çok etkili bir yöntemdir.

Makro Analiz
Makro analiz ASTM E340 standardına göre gerçekleştirilir. Makro analiz, malzemelerin dağlanarak makro yapılarının düşük büyütmelerde incelendiği bir tekniktir. Bu teknik özellikle çelik ürünler ve kaynaklı malzemeler için kullanılır. 
Parlatılmış ve dağlanmış kaynaklı malzeme numunesinin makro analizi 50X e kadar olan büyütmelerle yapılır. Bu teknikle curuf kalıntıları, porozite varlığı, zayıf penetrasyon, birleşme boşluğu ve zayıf kaynak profili gibi kusurlar tespit edilebilir. (ASTM E340 - 00(2006): Standard Test Method for Macroetching Metals and Alloys).

Mikro Analiz
Mikro analiz ASTM E407 standardına uygun olarak gerçekleştirilir. Mikro Analiz tekniği malzemelerin içyapıları hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için uygulanır. Üçüncü faz çökelmesi, aşırı tane büyümesi, tanelerin yönlenmeleri bu teknikle tespit edilebilir. Ayrıca faz sayımı, tane büyüklüğü tayini bu yöntemle yakından ilişkilidir. 
Bu analiz için numune ana parçadan kesilir, bakalit veya reçineden bir kalıba alınır, parlatılır, dağlanır ve mikro yapısı incelenir. (ASTM E407 - 07e1: Standard Practice for Microetching Metals and Alloys).

Kaynak Hataları Analizi
Metalografik kaynak inceleme formu, porozite yanaklardaki füzyon boşlukları, penetrasyon boşlukları gibi kusurların görsel tayininde temellenmektedir. Ayrıca üçüncü faz analizi, tane büyüklüğü kontrolü, inklüzyon tespiti gibi incelemelerde bu test kapsamında yer alır.

Kaplama Derinliği Testi
Kaplama derinliği testi ASTM B931-09 standardına göre uygulanır. Kaplama prosesi metalik bir malzeme yüzeyinde ana malzemeden daha sert bir bir yüzey tabakası oluşturmak için uygulanan bir işlemdir. Karbürizasyon, nitrürleme, karbonitrürleme, indüksiyon veya alevle sertleştirme temel yüzey sertleştirme işlemleridir. Metalografik yöntemlerle kaplamanın kalitesi, derinliği, kimyasal yapısı incelenebilmektedir. (ASTM B931–09: Standard Test Method for Metallographically Estimating the Observed Case Depth of Ferrous Powder Metallurgy (P/M) Parts).

Karbürizasyon Ölçüm Analizi
Karbürizasyon ölçüm analizi ASTM E1107 standardına göre uygulanır. Bu yöntem karbürizasyon etkisiyle çelik malzemelerin yüzeyinde meydana gelen mikroyapısal değişiklikleri, sertlik değişimlerini ve karbon içeriğini tespit etmek için uygulanır. Derinlik ölçümü için malzemenin mikroyapısının, sertliğinin ve karbon içeriğinin üniform olduğu bir bölgesi seçilmelidir. Bu yöntemle ısıl işlem görmüş parçaların karbon içeriğindeki yüzey kayıpları da tespit edilebilir. (ASTM E1107–10:Standard Test Method for Measuring the Throughput of Resource-Recovery Unit Operations).

Giydirme-Kaplama Analizi
Giydirme-kaplama analizi ASTM B487, ASTM B748 standardlarına göre uygulanır. Kaplama uygulamaları ana yüzeyin korunması için uygulanır. Kaplamanın kalınlığı koruma işleminin performansında çok etkilidir. Kaplama kalınlığını tespit etmek için numune kesilir, parlatılır, dağlanır ve mikroskopik yöntemle incelenir. Eğer kaplama kalınlığı çok inceyse elektron mikroskobuna ihtiyaç duyulabilir. (ASTM B487 - 85(2007):Standard Test Method for Measurement of Metal and Oxide Coating Thickness by Microscopical Examination of a Cross Section, ASTM B748 - 90(2010):Standard Test Method for Measurement of Thickness of Metallic Coatings by Measurement of Cross Section with a Scanning Electron Microscope).

Tane Boyutu Analizi
Tane Boyutu Analizi ASTM E112 standardına göre uygulanır. Tane boyutu malzemelerin mekanik özellikleri üzerinde çok etkili bir parametredir. Örneğin tane boyutu arttıkça malzemelerin dayanımı önemli ölçüde azalmaktadır. 
Bu sebeple çelik üretim proseslerinde tane boyutunu ayarlamak için ve tane boyut dağılımını sağlamak için tane inceltici alaşım elementleri ilave edilir. Tane boyutu incelemesi parlatılmış ve dağlanmış bir numune üzerinde yaklaşık 100X büyütmede yapılır. (ASTM E112 – 10: Standard Test Methods for Determining Average Grain Size).  

Grafit Dağılım Analizi 
Grafit Dağılım Analizi ASTM A247, ASTM E3, ASTM E407 standardlarına göre uygulanır. Bu metalografik analiz dökme demirin yapısında bulunan ve fazla karbonun meydana getirdiği grafit yapılarının incelenmesi için yapılır. 
Malzeme içerisindeki grafit farklı formlarda olabilir (lamel, küresel, vb.). Grafitler özellikle küresel oldukları zaman dökme demirlerin dayanımlarını artıran yapılardır. Dökme demir numuneleri kesilir, parlatılır ve dağlandıktan sonra mikroskobik incelemeyle grafit tespiti yapılır. (ASTM A247 – 10: Standard Test Method for Evaluating the Microstructure of Graphite in Iron Castings, ASTM E3 – 11: Standard Guide for Preparation of Metallographic Specimens, ASTM E407 - 07e1:Standard Practice for Microetching Metals and Alloys).